Di meha tîrmehê de li bajarê Sine bi serperiştiya dewleta Îranê bi komeke kesayetên “Kurd” bi navê Kongreya Navdarên “Kurd” civînek çêkirin. Armanca wan mijara Kurd û Kurdistanê, bi taybet li Rojhilatê Kurdistanê îranîze bikin û bitewînin. Ev civîn diyar kir ku ew wek amûreke siyaseta Îran dihêne bikar anîn.
Li dij vê civînê jî daxûyaniyeke ji aliyê Serxwebûnxwezên ji hemî beşên Kurdistanê amade kirin û ev helwesta neteweyî ji aliyê gelek kesayetên Kurdistanî hate pejirandin û destek kirin. Li gor van kesayetên siyasetmedar, nivîskar, lêkolîner, hûnermend, çalakvanên siyasî yên Kurdistanî, armanca vê “Kongreya Navdarên Kurd” eve ye, ku mijara Kurd û Kurdistanê di nav kemîna îranîzekirinê de bidin rizandin û şêlûkirin. Bi taybet Rojhilatê Kurdistanê, lê beşên din yên Kurdistanê jî, dixwezin nav vê pîlana îranîzekirinê de têxin bin bandora siyaseta dewleta dagirker ya Îranê: Pîlana vê Kongreyê ev e: Ji Rojhilatê Kurdistanê berev Şengal û Kerkûkê, “xeteke şie” ava bibe, Îran bandora xwe li vê xetê xurt bike, bi vî aweyî, hem Serxwebûna Kurdistanê bihête astengkirin û hem jî miletê Kurd dij Amerîka û Dewletên Rojava wek neyar bihête diyarkirin.
Di dawiya daxûyaniyê de ameje vê yekê dihête kirin, ku hêzek nikare mafê Serxwebûna Miletê Kurd bitewîne û wê têxe bin plana daxwezên dewletên dagîrker. Her wisa ji bo diyarkirina mafê Çarenûsa Miletê Kurd, beşên din yên Kurdistanê jî tê de, lê bi taybet li Rojhilatê Kurdistanê di bin çavdêriya rêkxirawa Neteweyên Yekgirtî, Refarandûma Serxwebûnê bihête encamdan.
Kurdistaniyên hêja,
Kurd mezintirîn neteweya bêdewlet ya cîhanê ye, axa Kurdan bêyî viyana wan, li çar dewletan hatiye dabeşkirin. Ji wê dabeşkirinê heta îro dagîrkerên Kurdistanê dest danîne ser hemî mafên Kurdan yên mirovî û neteweyî. Dagîrker bi vê jî nemane, yekser Kurd înkar kirine. Her weha rê li ber mafê diyarkirina çarenivîs û damezrandina dewleta Kurdistanê girtine. Di wê pêvajoyê de dagîrkeran sûd ji siyaset, stratejî û mekanîzmayên ciyawaz wergirtine û hewla pişaftin û tewandina neteweya Kurd kirine rêbaza bingehîn ya stratejîya dewletên xwe.
Di derbarê Rojhilatê Kurdistanê, yê di bin dagîrkeriya Îranê de, Fars ciyawaz ji Tirk û Ereban, bêyî ku seranser hebûna Kurd înkar bikin, dixwazin bi plan û taktîkan bi destên hin giregireyên Kurdên teslîmîyetxwaz de, neteweya Kurd mîna pêkhateke ji neteweya Îranê bidin pênase kirin û pejirandin. Her wisa dixwazin Kurdan xwedî hûrdeçandek û perçeyek ji çanda Îranî/Farsî bidin danasîn. Ji xeynî wê, di bin navê efsaneya bihevrejiyana dîrokî û “fireçêşnî çandî” dixwezin Rojhilatê Kurdistanê wek koloniyeka Îranê bihêlin. Di penaya endazyarîkirina (bisînorkirina) nasnameya Kurd de, terorîzma dewleta Îranê ji qetilkirina Pêşewayên Kurd, bêserûşûnkirin, girtin, îşkence, sêdarekirin, teror, komkûjî û sirgûnkirina sîstematîk li dijî neteweya Kurd de her berdewame.
Di berdewamiya endazyarîkirina neteweya Kurd de, dewleta Îranê di rojên 02 û 03 Tîrmeh sala 2019an de ”Kongreya Navdarên Kurd” bi beşdarbûna beşek ji rewşenbîr û hunermendên Kurd li bajêrê Sine li dar xist. Mebesta vê kongreyê ya sereke bi dirûşim, hevpeyvîn û gotûbêjên berpirsên dewleta Îranê, û bi taybet Serokkomarê Îranê amaje pê kiriye ku Kurd “qewmekî” Îranî ye, Îran jî landika Kurdên cîhanê ye. Ev e heman cewhera nasyonalîzma Îranê, ji bo rêderkirina nasnameya Kurd, ji netewe bo qewm, ji çand bo hûrdeçand, ji hişê netewayetî û erkê nîştîmaniya serxwebûna Kurdistanê bêne pasîfîzekirin. Di vê Kongreyê de du armancên sereke hebûn: Yekem, hewla Farsîkirin û Îranîzekirina neteweya Kurd di rêya guhertina cewhera nasnameya Kurdî bi mebesta şêlûkirina pirsa Kurd û Kurdistanê. Wate, nizimkirina asta pirsa neteweyî û siyasî ber bi mijareke çandî. Eve jî di demekê de ye ku Kurdên rojhilatê beşek e ji neteweya mezin a Kurd ya welatê perçekirî ya Kurdistana mezin bikin nasnameyeke sexte û Îranîzmê bidin pejirandin. Xala duyem, dewleta Îranê di serdemeke aloz de dijî, û ji bo derbasbûna ji vê rojeva aloz, siyaseteka navçêyî peyrew dike, û dixwaze neteweya Kurd mîna mertal û amûrekê ji bo mayîna xwe bi kar bihîne. Ew dewleta ku di Rojhilatê Kurdistanê de qet rewahî nebûye û aniha di nav Farsistan de jî ew rewahiya berê tune ye, di asta nêvdewletî de jî dewleteke sizakirî û redkirî bûye, bi darxistina vê kongreyê ve hewl dide dîplomasiya çandî ya Îranê bide vejînkirin.
Em bi hesta berpirsiyarî ya li hember çarenivîsa Neteweya Kurd, di gel dûpatkirina Kurdistanîbûna Kurd, baweriyeke me ya xurt heye ku rêya dilşadiya mirovên Kurd ji Serxwebûna Kurdistanê re derbas dibe. Neteweya Kurd divêt xwedî serweriya siyasiya neteweya xwe bibe. Herwisa, ne em, ne çi kom û komelgeh û tevgereke siyasî an çandî, çi wek beşek ji viyana dagîrker û di çarçoveya kongrêyeka çandî de, çi wek beşek ji xelkê Kurdistanê û di çarçoveya partiyeke siyasî de, nikare nasnameya Kurd û berjewendiyên neteweyiyên Kurdan vebêje û bi nav bike. Li gor me rêya çareserkirina bingehî, rewiştî û demokratîka vê dozê, birêvebirina rapirsiyeke azad a ji bo serxwebûna rojhilatê welatê me de di bin çavdêriya rêkxirawa Neteweyên Yekgirtî, Neteweya Kurd di rewişeke azad de li ser serxwebûn û çarenivîsa xwe bixwe biryar bide.
Serxwebûna Kurdistanê,
Komelêk ji serxwebûnxwazên Kurd.
Dr. Hacî Akman – Agirî – Etnolojî, Zanîngeha Bergen
Sakar Aware – Dihok – Nivîskar
Doç. Dr. Osman Aytar – Riha, Sosyolojî
Lukman Ahmad – Hunermendê Şêwekar
Remzî Kerîm – Şirnax, Mamostayê Zimanê Kurdî
Sînemxan Celadet Bedirxan
Ismail Beşikçi
Teyfur Bethayî – Sine, Sînemakar û Lêkolyar
Helo Berzincî – Silêmanî, Çalakvanê Siyasî
Şivan Berzincî – Silêmanî, Çalakvanê Siyasî
Hozan Brader – Hunermend
Eskerê Boyik – Ermenistan, Nivîskar
Miraze Cemal – Êrîvan, Rojnamevan û Helbestvan
Mistefa Dadar – Mehabad, Hunermend
Kaniya Dapîre – Çewlik
Şoeyb danişpejû – Merîwan, Lêkolyar
Tahîr Dînarî – Nisêbîn, Helbestvan
Şukrî Demîr – Mêrdîn, Nivîskar
Evîn Ebrîşemî – Mehabad, Çalakvana Siyasî
Pişko Emîn – Kerkûk, Çalakvanê Siyasî
Ebdulla Emînî – Mehabad, Çalakvanê Siyasî
Bubê Eser – Dêrika Çiyayê Mazî, Nivîskar û Siyasetmedar
Hizirvan Ebdulla Mihemmed – Dihok, Rojnamevan, Romannivîs
Roza Gergerî – Tiblîs, Derûnnas
Nerîman Goneyî – Silêmanî, Çalakvanê Siyasî
Seyda Goyan – Şirnex, Lêkolyar/Folklorîst
Muradov Hamlet – Êrîvan, Rojnamevan
Muxtar Hoşmend – Merîwan, Lêkolyar
Mihemed Hemkoçer – Efrîn, Nivîskar, Helbestvan
Zeynel Abidîn Han – Warto, Nivîskar
Hemîd Hemrewî – Amed, Lêkolyar
Prof. Jan Ilhan Kizilhan, Batman, Derûnnas
Heme Reşîd Heres – Silêmanî, Şanoger û Nivîskar
Dr. Mihemmed Hisênzade – Merîwan, Lêkolyar
Îsmail Heme Emîn – Silêmanî, Nivîskar
Ebubekir Hesen – Silêmanî, Lêkolyar
Kamîl Jîr – Silêmanî, Mafnas
Gulale Kemanger – Kirmaşan, Zanîngeha Oslo
Remezan Kizil – Nisêbîn, Serokê DALKURDê
Nîmet Kawsî – Seqiz, Çalakvanê Siyasî
Sîrwan Kawsî – Seqiz, Nivîskar
Perî Kerîmîniya – Seqiz, Zanîngeha Lîdz Bêkêt
Veman Lîneva – Dihok, Zanîngeha Bergen
Gohar Mamo – Êrîvan, Helbestvan
Viyan Mayî – Dihok, Sînemakar
Dr. Cewad Mela – Qamişlo, Siyasetmedar
Hesenê Metê – Amed, Nivîskar
Şukriye Mehmudî (Kurdistanî) – Urmiye, zanîngeha Kilêrmunta
Newaf Mîro – Wêranşar, Nivîskar
Memê Mîksî – Wan, Helbestvan
Özz Nujen – Amed, Komedyan û Şanoger
Armanc Nêrweyî – Dihok, Rojnamevan, Çalakvanê Siyasî
Dr. Ekrem Önen – Dêrika Çiyayê Mazî, Medya –Journalîst
Fuat Önen – Dêrika Çiyayê Mazî, Nivîskar, Siyasetmedar
Ikram Oguz – Erzirûm, Nivîskar
Mihemmed Quranî – Seqiz, Çalakvanê Siyasî
Eyyûb Rehmanî – Bane, Çalakvanê Siyasî
Îrfan Rehnimûn – Merîwan, Çalakvanê Siyasî
Konê Reş – Qamişlo, Nivîskar
Bedreddîn Salih – Hewlêr, Nivîskar
Sirvan Saihzade – Serdeşt, Zanîngeha Missouri State
Seîd Senendecî – Sine, Çalakvanê Mafên Mirovan
Bella Stûrkî – Tiblîs, Rojnamevan
Incel Selçuk – Sêrt, Çalakvana Zimanê Kurdî
Agirî Soran – Nisêbîn, Rojnamevan
Hewdan Seîd – Dihok, Dîroknas
Reza Şiwan – Kerkûk, Çalakvanê Siyasî
Secad (Şaho) Şahmiradî – Bîcar, Zanîngeha Îndiyana
Bextiyar Şemeyî – Silêmanî, Çalakvanê Siyasî
Qendîl Şêxbizênî – Hewlêr, Lêkolyar
Hejarê Şamil – Kurdistana Sor, Nivîskar
Özzengin Şeyhmus – Mêrdîn, Nivîskar
Hesen Şafi’î – Seqiz, Çalakvanê Siyasî
Cefer Tîkantepe – Bokan, Çalakvanê Siyasî
Emîn Weysî – Kirmaşan, Çalakvanê Siyasî
Alan Pêwend – Qamişlo, Lêrkolyar
Dr. Hisên Xelîqî – Sine, Siyasetmedar
Îbrahîm Xelîl Baran – Urfa, Çalakvanê Siyasî
Kemal Xerîb – Silêmanî, Çalakvanê Siyasî
Helîm Yûsiv – Amûdê, Nivîskar
Şoreş Zîrek – Xarpêt, Siyasetmedar
Riataza
